Woland: są przekazy historyczne dotyczące Jezusa.
Józef Flawiusz historyk cezara Wespazjana i jego syna Tytusa, autor "Antiquitates" pisze:
w zachowanej wersji łacińskiej:
"W owym czasie pojawił się Jezus, człowiek mądry, jeśli w ogóle nazwać go należy człowiekiem; dokonywał, bowiem rzeczy niezwykłych, był nauczycielem ludzi, którzy z radością garną się do prawdy i zarówno wielu Judajczyków, jak i wielu Greków pociągnął za sobą. On to był Chrystusem. Na podstawie oskarżenia wniesionego przez najznakomitszych u nas mężów Piłat skazał go na ukrzyżowanie, ale jego dawni
przyjaciele nie przestali go miłować; bo trzeciego dnia ukazał się im znowu żywy, tak jak przepowiedzieli Boscy prorocy, którzy głosili też bardzo wiele innych zdumiewających zapowiedzi o jego osobie. Jeszcze dziś istnieje społeczność, która od jego miana otrzymała nazwę chrześcijan" Jak się nietrudno domyślać jest on mocno atakowany przez historyków z kręgów niechętnych chrześcijaństwu, którzy go uważają z późniejszy komentarz lub redakcje.
w odnalezionej w latach 70-tych wersji arabskiej: "
„W owym czasie był tam mądry człowiek, który nazywał się Jezus. Jego postępowanie było dobre i był on człowiekiem cnotliwym. Wielu ludzi spośród Żydów i innych narodów zostało jego uczniami. Piłat skazał go na ukrzyżowanie i śmierć. Ale, ci, którzy stali się jego uczniami, nie odpuścili jego nauczania. Twierdzili oni, że ukazał im się po trzech dniach od ukrzyżowania i że był on żywym; tak wię być może był on Mesjaszem, odnośnie, którego to prorocy głosili, że czynił cuda”.inny rzymski historyk Cornelius Tacyt:
“podstawił winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych,
których znienawidzono dla ich sromot, a których gmin chrześcijanami nazwał. Początek tej nazwie dał Chrystus, który za Tyberiusza skazany był na śmierć przez prokuratora Poncjusza Piłata a przytłumiony na razie zgubny zabobon znowu wybuchnął, nie tylko w Judei, gdzie się to zło wylęgło, lecz także w stolicy, dokąd wszystko, co potworne albo sromotne, zewsząd napływa i znajduje licznych zwolenników”.Jest tego więcej: Swetoniusz, Pliniusz Młodszy, Mara Bar-Serapion...
żródło cytatów